Wielu z Was na pewno słyszało o wyspie Cypr i niemała część z Was spędziła tam swoje wakacje. Ale czy wiecie, że to małe terytorium jest podzielone na dwie części? Podział Cypru odnosi się do politycznego i terytorialnego podziału wyspy na: Republikę Cypryjską na południu i Turecką Republikę Cypru Północnego na północy, przy czym ta druga uznawana jest tylko przez Turcję. ONZ uznaje to terytorium obszar Republiki Cypru pod okupacją turecką. Zdajemy sobie sprawę, że brzmi to póki co niezrozumiale, ale już spieszymy z wyjaśnieniem!
Podział ten jest wynikiem konfliktu etnicznego między Grekami a Turkami cypryjskimi oraz interwencji tureckiej w 1974 roku. Poniżej przedstawimy skrót historyczny podziału i wyjaśniamy dlaczego wyspa jest podzielona.
- Tło historyczne: Cypr był pod panowaniem różnych imperiów i narodów na przestrzeni wieków, w tym Greków, Rzymian, Bizantyjczyków oraz Osmanów. W XVI w. wyspę będącą pod panowaniem Wenecji, podbiło Imperium Osmańskie. Cypr należał do Osmanów do XIX wieku, następnie na mocy postanowień kongresu berlińskiego w 1878 roku wyspa została przekazana Wielkiej Brytanii, aby później stać się kolonią brytyjską. W XIX wieku zwiększyło się poczucie narodowej tożsamości zarówno u Greków, jak i u Turków cypryjskich.
- Proklamacja niepodległości: W 1950r. referendum wykazało, że 60% mieszkańców wyspy chce przyłączenia do Grecji. Tym samym, w 1960 roku Cypr uzyskał niepodległość od Wielkiej Brytanii jako Republika Cypryjska. Nowa republika miała być państwem dwujęzycznym i dwuwyznaniowym, z prezydentem greckiego i wiceprezydentem tureckiego pochodzenia.
- Konflikt etniczny: W latach 60. XX wieku narastały napięcia między grecką większością a turecką mniejszością na wyspie. W 1974 roku domagająca się przyłączenia Cypru do Grecji opozycja, z Gwardią Narodową na czele, dokonała krwawego zamachu stanu obalając legalne władze Cypru, mordując przy okazji setki Turków i prorządowych Greków. Kilka dni po tragicznych wydarzeniach miała miejsce inwazja turecka, zakończona pokonaniem Gwardii Narodowej i zajęciem północnej części wyspy przez tureckie wojska okupacyjne, pozostające tam do dziś. Początkowo cała wyspa była niemal całkowicie grecka, jednak władze tureckie sukcesywnie przeprowadzili akcję kolonizacyjną i zaczęli masowo przesiedlać Turków z kontynentu na wyspę.
- Podział fizyczny: Po interwencji tureckiej w 1974 roku wyspa została podzielona na obszary kontrolowane przez Greków na południu i Turków na północy. Obszar kontrolowany przez Turków ogłosił się Turecką Republiką Cypru Północnego, ale jest ona uznawana tylko przez Turcję. Na pozostałej części wyspy powstała Republika Cypryjska, uznawana międzynarodowo.
- Strefa buforowa (obszar neutralny między dwoma skłóconymi państwami): W międzyczasie Narodowe Siły Pokojowe Organizacji Narodów Zjednoczonych na Cyprze (UNFICYP) utworzyły strefę buforową między obiema stronami konfliktu.
- Blokada i rozmowy pokojowe: W latach po podziale istniały napięcia między obiema stronami, a wysiłki na rzecz znalezienia rozwiązania konfliktu prowadziły do niewielkich sukcesów. Republika Cypryjska dołączyła do Unii Europejskiej w 2004 roku, co spotkało się z oburzeniem ze strony Tureckiej Republiki Cypru Północnego.
- Obecna sytuacja: Mimo że istnieją rozmowy pokojowe i starania międzynarodowe w celu zakończenia podziału, konflikt nie został w pełni rozwiązany. Republika Cypryjska kontynuuje swoją egzystencję jako uznane międzynarodowo państwo, podczas gdy Turecka Republika Cypru Północnego pozostaje uznawana tylko przez Turcję. Strefa buforowa ONZ nadal oddziela obie strony.
Czy zatem wakacje na Cyprze to dobry pomysł? Oczywiście! Na wyspie jest spokojnie i nie ma żadnych starć czy protestów. Zarówno turyści jak i mieszkańcy mogą czuć się w stu procentach bezpiecznie!